Tư duy và lối sống có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của con người và qua đó làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Mỗi dân tộc đều có những đặc điểm riêng về tư duy và lối sống, tư duy và lối sống của con người Việt Nam không nằm ngoài đặc điểm đó, nó mang những nét riêng của mình. Nghiên cứu đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam là một vấn đề rất lớn và phức tạp. Cuốn sách tập
trung làm rõ các vấn đề lý luận chung về tư duy và lối sống, chỉ ra diện mạo tư duy và lối sống truyền thống của con người Việt Nam, sự biến đổi trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế cũng như phương hướng chung và giải pháp tiếp tục đổi mới tư duy, xây dựng lối sống mới của con người Việt Nam ngày nay.
Nội dung được trình bày trong 4 phần. Phần 1: Những vấn đề lý luận chung về tư duy và lối sống, tác giả tập trung phân tích mối quan hệ giữa tư duy và lối sống; nêu rõ khái niệm, phân loại tư duy, lối sống và vai trò của nó trong đời sống con người.
Phần 2: Đặc điểm tư duy và lối sống truyền thống của con người Việt Nam, tác giả phân tích sự hình thành tư duy và lối sống truyền thống của con người Việt Nam trong lịch sử; nêu lên cái riêng và cái chung trong tư duy và lối sống truyền thống, nội dung cơ bản của tư duy và lối sống truyền thống của con người Việt Nam.
Phần 3: Sự biến đổi của tư duy và lối sống của con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế. Phần này, tác giả phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự biến đổi tư duy và lối sống, các phương thức đổi mới tư duy và lối sống, đặc điểm của tư duy mới và lối sống mới. Các nhân tố làm ảnh hưởng tới tư duy và lối sống gồm: tác động của các chính sách và thể chế; tác động của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; tác động của kinh tế thị trường; tác động của nhân tố con người; tác động của môi trường khu vực và toàn cầu... Tác giả cũng nêu những ưu điểm, những hạn chế của tư duy mới và đề ra một số định hướng để tiếp tục đổi mới tư duy.
Phần 4: Những phương hướng chung và các giải pháp cơ bản nhằm tiếp tục đổi mới tư duy và xây dựng lối sống mới của con người Việt Nam hiện nay.
Về đổi mới tư duy: nâng cao trình độ tư duy lý luận của con người Việt Nam; đổi mới phương thức và nội dung tư duy của con người Việt Nam. Các giải pháp cơ bản: đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đẩy mạnh phát triển kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập quốc tế; giữ vững ổn định chính trị và định hướng xã hội chủ nghĩa; khơi dậy và phát huy tính sáng tạo của con người Việt Nam.
Về xây dựng lối sống mới: khắc phục những hạn chế, tiêu cực và phát huy mặt tích cực trong lối sống truyền thống. Các giải pháp cơ bản: xác định rõ và tạo sự đồng thuận về những chuẩn đạo đức lối sống mới cho con người Việt Nam hiện nay; phát huy những đặc điểm tích cực của bản sắc dân tộc Việt Nam; tiếp thu có chọn lọc những giá trị trong lối sống của các dân tộc khác; xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tăng cường giáo dục ý thức pháp luật cho mọi thành viên trong xã hội; nâng cao dân trí, thực hiện dân chủ…
Cuốn sách là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý cũng như các nhà hoạt động xã hội nói chung và những ai quan tâm tới vấn đề này. Xin trân trọng giới thiệu !
Nguyễn Vũ